Rozwój i ochrona: kluczowe warunki umowy ograniczeniowej w transakcjach venture

27.06.2024

W transakcjach venture w IT wartość ma zarówno sam produkt, jak i założyciele, kluczowe osoby oraz inni pracownicy startupu. Trudno sobie wyobrazić, że produkt odniesie sukces i biznes stanie się udany bez zaangażowania jego uczestników. Dziś, gdy konkurencja wśród startupów jest wysoka, szczególnie widoczna jest tendencja przyciągania uwagi inwestorów przez silne zespoły.

Aby utrzymać stabilność takiego zespołu po dokonaniu transakcji, inwestor, oprócz głównych dokumentów wiążących (umowa subskrypcyjna akcji, umowa akcjonariuszy), będzie nalegał na podpisanie umowy ograniczeniowej.

W tym poście przyjrzymy się istocie tego dokumentu i kluczowym warunkom, które zawiera.

Umowa ograniczeniowa to umowa, która nakłada na założycieli i/lub kluczowe osoby startupu, a czasami również na sam startup, ograniczenia na określony okres. Ograniczenia te mogą mieć różny charakter i różnić się w zależności od transakcji.

Umowy ograniczeniowe najczęściej występują w transakcjach skierowanych na rynek amerykański. W transakcjach strukturyzowanych na Cyprze ograniczenia zazwyczaj zawarte są w głównych dokumentach wiążących. Jednak w sytuacjach, gdy konieczne jest nałożenie ograniczeń na pracownika, który nie jest stroną głównych dokumentów, konieczne jest zawarcie oddzielnej umowy.

Przyjrzyjmy się pięciu najczęściej spotykanym warunkom w umowach ograniczeniowych dotyczących założycieli i kluczowych osób startupu:

Lock-up

Każdy biznes to ludzie, dlatego inwestorzy są zainteresowani ich jak najdłuższym pozostaniem w zespole. Oczywiście, dobry poziom wynagrodzenia i różne programy bonusowe pomagają w tym, ale nie gwarantują, że osoba pozostanie w projekcie na dłużej. W tym celu pomaga lock-up.

Lock-up to zakaz sprzedaży swojej części w startupie przez określony czas (2-3 lata). Narzędzie to gwarantuje, że założyciel/kluczowa osoba przez czas trwania zakazu nie opuści startupu ani nie sprzeda swojego udziału osobie trzeciej, która może być niepożądana.

Kiedy spotykasz się z lock-up w umowie ograniczeniowej, upewnij się, że ograniczenia nałożone na daną osobę są uzasadnione. Na przykład, inwestor może nałożyć lock-up na drobnych akcjonariuszy, którzy zdobyli swoje udziały w ramach programu opcyjnego, ale nie zajmują istotnych dla biznesu stanowisk LUB na aniołów biznesu/inwestorów z poprzedniej rundy, którzy już osiągnęli swoje cele strategiczne i rozsądnie chcą wyjść z biznesu wkrótce. Jeśli uznasz, że ograniczenie dla konkretnych osób jest nadmierne, koniecznie wprowadź korekty do tego warunku.

Vesting

Zgodzisz się, że samo uczestnictwo w projekcie nie wystarczy: pasywny uczestnik biznesu raczej nie przyniesie wiele korzyści. Założyciele i kluczowe osoby muszą być zaangażowani w procesy, osiągając określone wyniki. W tym celu pomaga vesting.

Vesting to stopniowe przyznawanie udziałów założycielom w startupie. Istnieją dwa warianty:

1. Regularny vesting, kiedy udziały początkowo prawnie nie należą do założycieli;
2. Odwrócony vesting, kiedy udziały należą do założyciela od razu, ale firma ma prawo je odkupić w trakcie trwania vestingu.

Na przykład, strony mogą uzgodnić warunki 4-letniego regularnego vestingu dla założyciela. Potencjalnie jego udział w startupie może wynosić 20%. Inwestor określił KPI (wskaźniki kluczowe dla efektywności), które założyciel musi osiągnąć, aby otrzymać udziały (np. opracować kilka prostych gier, sprzedać je po określonej minimalnej cenie itp.). Oznacza to, że pozostając w biznesie i osiągając KPI, założyciel będzie stopniowo zdobywał swoje udziały. Idealnie, po czterech latach cały udział będzie należał do założyciela.

W ten sposób vesting zapewnia sprawiedliwe przekazanie udziału uczestnikowi biznesu w zależności od jego wkładu i czasu pracy w firmie. Przy analizie warunków vestingu upewnij się, że inwestor określił rozsądne terminy i osiągalne KPI, i sugeruj alternatywne wskaźniki, jeśli to konieczne.

Non-compete

Proces pracy w biznesie IT jest ściśle związany z ciągłym zdobywaniem unikalnych informacji i technologii, co wymaga dużego wysiłku i inwestycji. Naturalnie, inwestorzy chcą, aby byli uczestnicy nie wykorzystywali tych zasobów do tworzenia konkurencji dla startupu po jego opuszczeniu.

Non-compete to zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec startupu przez określony czas (zazwyczaj cały okres pracy w startupie + 2-3 lata po odejściu) i na określonym terytorium (cały świat, USA itp.). Ograniczenia non-compete w umowach ograniczeniowych pomagają zapobiegać wyciekowi aktywów intelektualnych.

Zawsze sprawdzaj wykonalność klauzul non-compete w danej jurysdykcji, ponieważ takie przepisy mogą nie działać wszędzie. Zwróć również uwagę na to, jak definiowany jest biznes startupu, z którym zabroniona jest konkurencja. Na przykład, jeśli biznes twojego startupu obejmuje rozwijanie mobilnych gier logicznych dla użytkowników z USA, upewnij się, że umowa ograniczeniowa precyzyjnie określa działalność. W przeciwnym razie możesz napotkać problem, że po odejściu nie będziesz mógł zajmować się żadnymi aplikacjami.

Non-solicitation

Startup współpracuje z cennymi pracownikami, partnerami i klientami, zdobywając ich zaufanie. Dlatego kolejnym ryzykiem, które inwestor będzie chciał zapobiec, jest przeniesienie pracowników i kontrahentów do innego biznesu.

Non-solicitation to zakaz namawiania klientów i pracowników startupu do przejścia do innego biznesu na określonym terytorium i przez określony czas (czyli w zasadzie tak samo, jak w przypadku non-compete).

Przy analizie tego warunku, jak w przypadku non-compete, zwróć szczególną uwagę na lokalne regulacje. W niektórych jurysdykcjach non-solicitation może być traktowane jako naruszenie prawa do pracy. Zwróć także uwagę, co obejmuje ograniczenie: zakaz prowadzenia negocjacji na temat potencjalnej współpracy lub zatrudnienia, bezpośrednie oferty pracy, rekrutacja przez osoby trzecie itp. Jeśli uważasz, że takie ograniczenia są nadmierne dla niektórych pracowników, dostosuj warunki, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.

Non-disparagement

Dla startupu ważne jest przyciąganie nowych pracowników, klientów i inwestorów. Często oceniają oni nie tylko potencjał rynku i produktu, ale także reputację firmy/zespołu. Budowanie reputacji jest trudne, więc warto maksymalnie się postarać, aby ją utrzymać.

Non-disparagement to zakaz dyskredytowania startupu, tj. ograniczenie rozpowszechniania negatywnych informacji o startupie, produkcie, inwestorach itp., co sprzyja wzmocnieniu pozycji firmy na rynku. Non-disparagement zwykle obejmuje zakaz pozostawiania negatywnych komentarzy w mediach społecznościowych, publikacji niejednoznacznych oświadczeń, prośby o wykonanie takich działań przez osoby trzecie.

Podczas przeglądania klauzuli non-disparagement zwróć uwagę na to, jak definiowana jest dyskredytacja, gdzie dokładnie stosuje się zakaz (w tym media społecznościowe), czy są wyjątki dla działań zgodnych z prawem i dyskusji, a także jakie mogą być konsekwencje naruszenia.

 

Chociaż umowa ograniczeniowa w pewnym stopniu ogranicza elastyczność założycieli w prowadzeniu biznesu, jej celem jest wyłącznie zapewnienie bezpieczeństwa startupu oraz długoterminowa ochrona interesów wszystkich stron. Przy właściwym sporządzeniu umowa ograniczeniowa minimalizuje ryzyko i zapewnia stabilność procesów biznesowych, wspierając rozwój startupu w konkurencyjnym środowisku.

 

---

Dear journalists, the use of materials from the REVERA website in publications is possible only with our written permission.

To coordinate materials, contact us at e-mail: i.antonova@revera.legal or Telegram: https://t.me/PR_revera.