Specyfika wykonywania zobowiązań walutowych na terytorium Polski
- Zobowiązania walutowe w Polsce
- Prawo do zapłaty w PLN
- Wyjątki od ogólnej zasady
- Dodatkowe wyjątki
- Wnioski dla przedsiębiorców
Zobowiązania walutowe w Polsce
Zobowiązania pieniężne (np. płatność za towary, usługi, odszkodowania, zwrot bezpodstawnego wzbogacenia), które powinny być wykonane na terytorium Polski, mogą być określone i spłacane w walucie obcej. Wynika to z art. 353-1 oraz § 1 art. 358 Kodeksu cywilnego Polski (Kodeks cywilny, k.c.).
Przepisy te mają zastosowanie niezależnie od statusu prawnego stron (osoby fizyczne lub prawne) oraz ich rezydencji podatkowej.
Prawo do zapłaty w PLN
Zgodnie z § 1 art. 358 k.c. dłużnik ma prawo spłacić zobowiązanie wyrażone w walucie obcej w polskich złotych (PLN), o ile przepisy prawa, decyzja sądu, umowa lub inny akt prawny nie nakładają obowiązku zapłaty wyłącznie w walucie obcej.
Standardowo kwota zobowiązania walutowego jest przeliczana na PLN według kursu średniego Narodowego Banku Polskiego (NBP) obowiązującego w dniu wymagalności zobowiązania (§ 2 art. 358 k.c.).
Wyjątki od ogólnej zasady
Niektóre sytuacje wymagają zastosowania odmiennych zasad przeliczenia:
- Gdy przepisy prawa nakładają obowiązek zastosowania innego kursu lub metody przeliczenia, należy stosować odpowiedni akt prawny. Przykład: zgodnie z art. 6 Ustawy o kredycie konsumenckim (UoKiK), kredyt udzielony w walucie obcej jest przeliczany na PLN według kursu średniego NBP z ostatniego dnia kwartału przed datą zawarcia umowy kredytowej.
- Gdy umowa określa inne zasady przeliczenia, strony mogą zastosować kurs uzgodniony w kontrakcie. Przykład: płatność za towary/usługi może być realizowana według:
- kursu średniego NBP z dnia zawarcia umowy;
- kursu konkretnego banku (PKO Bank, Bank Pekao, Santander Bank itd.) w ustalonym dniu.
- Gdy zobowiązanie wynika z orzeczenia sądu, przeliczenie następuje zgodnie z decyzją sądu. Przykład: sąd może określić, że zobowiązanie powinno być spłacone według kursu NBP z dnia wydania wyroku lub jego uprawomocnienia.
Dodatkowe wyjątki
- W przypadku opóźnienia w zapłacie, wierzyciel może żądać przeliczenia na PLN według kursu NBP obowiązującego w dniu faktycznej płatności (§ 3 art. 358 k.c.). Jednak prawo wyboru waluty zapłaty (PLN lub waluta obca) należy wyłącznie do dłużnika, zarówno w terminie, jak i w przypadku opóźnienia. Jeśli dłużnik wybierze płatność w PLN, wierzyciel może wybrać kurs z § 2 lub § 3 art. 358 k.c.
- W przypadku egzekucji sądowej, sąd może nakazać komornikowi przeliczenie na PLN według kursu NBP z dnia sporządzenia planu podziału środków lub, jeśli go nie sporządzono, z dnia wypłaty wierzycielowi (§ 1 art. 783, § 1 art. 798-1, § 3 art. 1024 Kodeksu postępowania cywilnego Polski – k.p.c.).
Wnioski dla przedsiębiorców
Jeżeli obowiązek zapłaty w walucie obcej nie wynika bezpośrednio z treści zobowiązania, zapłata w PLN jest uznawana za prawidłową (§ 1 art. 354 k.c.). Ważne jest, aby kredytodawca nie odmawiał przyjęcia zapłaty w PLN, gdy dłużnik decyduje się na taką formę wykonania zobowiązania.
Z tego powodu warto dokładnie ustalić warunki płatności zobowiązań walutowych na etapie negocjacji umowy.
W razie pytań można skontaktować się z prawnikiem REVERA Polska Aleksander Skirpan a.skirpan@revera.legal
